Cây sưa đỏ
Cây Sưa đỏ
Tên thường gọi: Sưa hay sưa Bắc Bộ, trắc thối, huê mộc vàng,
Tên khoa học Dalbergia tonkinensis,
Cây thân gỗ thuộc họ Đậu (Fabaceae).
Cây Sưa đỏ là cây gỗ nhỡ, lá thường xanh có thể cao tới 10–15 m, sinh trưởng trung bình, thân màu vàng nâu hay xám, nứt dọc.
Lá cây sưa đỏ dài 9–20 cm; cuống không lông; lá kèm sớm rụng, nhỏ, có lông nhỏ mịn và thưa, màu nâu vàng. Các cuống nhỏ không lông; số lá chét 5-9, với lá chét tận cùng thường là to nhất, hình trứng hay hơi thuôn dài, nhẵn, chất da, có lông mịn lơ thơ khi non, nhanh chóng chuyển thành không lông, gốc lá chét tròn, nhọn mũi.
Hoa sưa đỏ tự dạng chùy, mọc ở nách lá, khoảng 5–15 cm. Hoa trắng có đài hợp, thơm. Quả dạng quả đậu hình trứng thuôn dài, dài 5–6 cm, rộng khoảng 1 cm và chứa 1-2 hạt dạng bầu dục, đường kính khoảng 9 mm. Quả khi chín không tự nứt.
Cành non màu xanh có đốm bì khổng màu trắng. Hoa sưa đỏ ra tháng 4-7. Quả chín thu hoạch tháng 11-12.
Có hai loài sưa chính là: sưa trắng và sưa đỏ. Sưa trắng cho hoa đẹp, quả to, đốt không có mùi. Nhưng giá trị gỗ không bằng sưa đỏ. Sưa đỏ trông gần giống sưa trắng, quả kết thành từng chùm, đốt lên có mùi thối.
Lá và quả khi đốt thì có mùi khó ngửi.
Sinh thái học :
Cây sưa đỏ Là cây ưa sáng, ưa đất sâu, dày, độ ẩm cao. Phân bố ở độ cao dưới 500m. Có khả năng tái sinh hạt tốt.Lá dạng lông chim.
Mỗi nhành lá có khoảng từ 7-15 lá,mọc so le,lá cuối to hơn, hình lưỡi mác.
Thân cây nhẵn, màu xám trắng, lúc nhỏ thân cây hơi cong queo. Đầu mùa xuân thay lá, hoa màu trắng và màu vàng rất đẹp. Gỗ chắc, thơm và có tỉ trọng nặng hơn gỗ bình thường.
Vân gỗ đẹp, rất được ưa chuộng để làm đồ dùng phong thuỷ.
Phân bố :
Chủ yếu phân bổ ở Việt nam và được tìm thấy rải rác tại Hải Nam, Trung Quốc (tại đây gọi nó là 越南黄檀 – Hoàng (huỳnh) đàn Việt Nam).
Sử dụng :
Sưa là cây gỗ nhóm IA, được xếp vào loại cực kì quý hiếm, cấm khai thác và sử dụng với mục đích thương mại năm 1994. Riêng cây rừng trồng được phép khai khác và sử dụng.
Gỗ Sưa ( Gỗ trắc thối ) cho mùi thơm quyến rũ thoảng nhẹ kiểu hương trầm. Khi đốt tàn có màu trắng đục, mùi khó chịu nên được gọi là Trắc thối. Gỗ trắc thối chỉ dùng phần lõi những cây trên trăm tuổi.
Gỗ sưa thớ mịn, vừa cứng lại vừa dẻo, có nhiều hoa văn đẹp. Thời phong kiến vua chúa dùng gỗ trắc thối để đóng đồ nội thất cao cấp trong cung đình vì nó vừa là hương liệu vừa là dược liệu.
Những năm gần đây, giới nhà giàu Trung Quốc đổ xô săn lùng trắc thối để đóng quan tài hoặc ướp xác như các vị hoàng đế Trung Quốc trước đây.
Người ta cho là quan tài đóng bằng gỗ trắc thối có khả năng giữ được xác lâu, không bị phân hủy. Do đặc điểm hoa trắng, có mùi thơm, tán rộng, nên người ta có thể trồng làm cảnh tại các đường phố.
Xem thêm các cây khác: Cây Xăng lẻ, Cây Giáng Hương, Cây Sung, Cây Bông Gòn
Tình trạng hiện nay :
Hiện nay đang bị tận diệt khai thác. Theo IUCN thì cấp đe dọa của nó hiện nay là VU A1cd = sắp nguy cấp (năm đánh giá 1997).
Theo Việt Nam gỗ sưa thuộc nhóm 1A là nhóm đặc biệt quý hiếm. Giá trị thương mại gỗ sưa hiện nay rất cao (theo một số phương tiện thông tin đại chúng thì 1 tấn , có giá trị 1 tỷ đồng Việt Nam).
Vì vậy việc bảo vệ cây gỗ sưa tại Việt Nam đang là một việc rất đáng lo ngại.
Hiện nay, nó là loài đang bị đe dọa do mất môi trường sống. Tại Việt Nam, sưa đã có thể nhân giống để có thể trồng được.
————–
Sưu tầm
Trả lời